14 Kasım Dünya Diyabet Günü, diyabetli hastaların korkulu rüyası kalp rahatsızlıklarını da gündeme getiriyor…Diyabetin bir çok hastalığı beraberinde getirdiğini belirten uzmanlar, diyabetli hastaların kalp ve damar hastalıkları, böbrek rahatsızlıkları, göz rahatsızlıkları, yaralarının iyileşmemesi yada geç iyileşmesi, ayak ülseri gibi tehlikeler ile karşı karşıya olduklarını belirtiyor. Her türlü hastalıkta olduğu gibi, diyabet ve diyabete bağlı olan hastalıkların tedavisinde erken teşhis büyük önem taşıyor. Diyabetli hastaların büyük bir çoğunluğunda görülme riski bulunan diyabetik ayak problemi iyi tedavi ve eğitimle %80 oranında önlenirken, gelişen tıp sayesinde kalp ve damar problemi yaşayan diyabetli hastaların ameliyat sonrası yara iyileşmemesi problemlerine de girişimsel radyoloji ile çare bulunuyor.
Florence Nightingale Hastanesi Doktoru Prof. Dr. Vedat Aytekin yaptığı çarpıcı açıklamada dibetli hastaların %70’e yakın kısmında damar sertliğine bağlı sorunlar bulunduğunu belirtti.
ailem.com: Diyabet neden damar sertliğine neden olur?
Prof. Dr. Vedat Aytekin: Diyabet, damar duvarlarını direkt ve kan yağlarını ters yönde etkiler ve damar sertliğine yol açar. Kalp damarlarındaki daralma ve tıkanmalar, hastalarda çoğunlukla göğüs ağrısı şeklinde ortaya çıkıyor. Koroner damarlarda darlık oluşumunu kolaylaştıran risk faktörleri şeker hastalığı, yüksek tansiyon, yüksek kolesterol, kilo ve sigara kullanımıdır.
ailem.com: Koroner damar hastaları diyabete eğilimli mi?
Prof. Dr. Vedat Aytekin: Diyabetli bir hastada var olan kalp damar tıkanıklığı tedavi edilmediği yada tedavide geç kalındığı taktirde, miyokard infarktüsü, kalp yetersizliği gibi sorunlarla karşılaşılabilir. Diyabetli koroner damar hastalarında, daralma ve tıkanmalar daha da inatçı olabilir. Darlıkların, kalp damarlarındaki yerleşim yeri ve derecesi yapılacak tedaviyi belirlemektedir. Yapılan incelemeler sonucunda tespit edilen bu darlıkların tedavisi, balon anjioplasti ve stent uygulaması ile yapılabilir. 1987 yılından sonra başlayan stent uygulaması ile balon işlemleri artık %99 başarı ile tamamlanıyor.
ailem.com: Damar tıkanması gibi bir dorun söz konusu olabiliyor mu?
Prof. Dr. Vedat Aytekin: Diyabetli hastalarda yaşanan en büyük sorun stent takılan damarın tekrar tıkanması. Son yıllarda ilaç salınımlı stentlerin kullanıma girmesiyle bu konuda büyük ilerleme kaydedildi ve tekrarlama olasılığının önemli bir ölçüde azaltıldı. İlaç salınımlı stentlerin üzerinde hücre üremesini önleyen ilaçlar bulunmaktadır. Bu ilaçın etkisi 2-3 ay sürmekte ve hücre çoğalması en belirgin olan dönemde fayda sağlamaktadır. Normal stent kullananlarda tekrarlama yüzdesi %20-25 civarındadır fakat bayan ve diyabetli hastalarda bu oran daha yüksektir. Oysa ilaç salınımlı stent uygulamasından tekrarlama ihtimali yaklaşık %6-9 arasındadır. İlaç salınımlı stent normal stent uygulanan tüm hastalar uygulanabilir. İlaç salınımlı stent tek seferde uzun süreli çözüm sağladığı ve tekrar tekrar operasyona gerek duyulmasının önüne geçtiği için diğer tüm avantajlarının yanı sıra daha yararlı bir tedavi yöntemi olarak da dikkat çekiyor. İlaç salınımlı stentin damara takılması yaklaşık 30 dk ile 1 saat arasında sürüyor. İlaç salınımlı stent diğer stentler gibi lokal anestezi ile takılıyor, hasta 1-1,5 gün sonra hastaneden taburcu ediliyor.
ailem.com: Türkiye’de son yıllarda diyabetli hastalarda artış söz konusu mu?
Prof. Dr. Vedat Aytekin: Türkiye’de diyabet kadınlarda %65, erkeklerde ise %35 oranında görülüyor ve kentsel bölgelerde diyabetin görülme olasılığı kırsal bölgelere oranla 3 kat daha fazla. Bilinen her diyabetliye karşı 3 katı bilinmeyen gizli diyabetli var. Ülkemizde yaklaşık 4,5 milyon diyabet hastası var ve bunların 400.000’i damar hastalık riskiyle karşıkarşıya. Dünyada yılda 1,5 milyondan fazla kişiye balon ve stent işlemi uygulanıyor. 2002 yılında 140.000 hastaya koroner anjiyografi ve kalp kateterizasyonu 30.000 hastaya balon ve stent uygulandı. Stent işleminden sonra hastalığın tekrarlama olasılığı % 20-25. İlaç salınımlı stent uygulamasından sonra hastalığın tekrarlama olasılığı %6-9
ailem.com: Gizli şeker evresinin bulguları nelerdir?
Prof. Dr. Vedat Aytekin:
Anormal derecede susuzluk hissi ve ağızda kuruluk
Sık sık idrara çıkma
Aşırı yorgunluk hissi, enerji eksikliği
Açlığa tahammülsüzlük
Yemek sonrası hemen açlık hissi, gece uykudan uyanıp yemek yeme
Yemek sonrası yorgunluk
Ani kilo kaybı
Geç iyileşen yaralar
Tekrarlayan enfeksiyonlar
ailem.com: Diyabette ayak bakımı en hassas konu nasıl olmalı?
Prof. Dr. Vedat Aytekin:
* Hastalar hergün ayaklarını kontrol etmeli, en ufak şüpheli bir değişiklikte doktoru ile görüşmelidir.
* Ayak kurcalanmamalı, kendi kendine nasır tedavisi gibi gereksiz müdahalelerde bulunulmamalıdır.
* Sigara ve alkol bırakılmalıdır.
* Ayakkabılar rahat olmalı, sıkma-vurma olmamalıdır. Her gün kontrol edilerek giyilmelidir. Çıplak ayakla ne evde ne de dışarıda dolaşılmamalıdır.
* Çoraplar sıkı ve naylon olmamalıdır.
* Lastiksiz ve ayak ucu dikişsiz çoraplar tercih edilmelidir.
* Sıcak olduğu bilinen şeylerden uzak durulmalıdır.
* Tırnaklar bir başkası tarafından ve düz olarak kesilmelidir. Şekil değişikliği ve kalınlaşmalar varsa doktor tarafından tedavi edilmelidir.
* Ayağın kendisinde şekil değişikliği gibi deformiteler varsa özel ayakkabılar yaptırılarak kullanılmalıdır. Eğer özel ayakkabılar bulunamıyor ise yumuşak sayalı bir spor ayakkabı tercih edilmelidir. Ortiopedist gerek görürse cerrahi olarak düzeltilmelidir.
* Mantar vb. hastalıklar varsa doktorunuzla görüşerek bir an önce tedavi olunmalıdır.
